Carpi was het Westerbork van Italië

Vandaag, vrijdag, veel gedaan en dat kan omdat de culturele hoogtepunten in Italië vlak bij elkaar liggen. Om negen uur naar Carpi dat 25 Km noordelijk van Modena ligt. Ik was er op een zondagochtend op doorreis al een keer geweest omdat Peter Karstkarel mij had bezworen dat Carpi het mooiste plein van heel Italië heeft. Dat was ik toen ook wel met hem eens. Dit Piazza dei Martiri is In ieder geval heel groot, lang eigenlijk. Met zestienduizend vierkante meters is het het derde grootste plein van dit land. Maar de bebouwing rondom het plein is weergaloos. Een lange zijde wordt ingenomen door een enorm bakstenen gebouw, het paleis van de familie Pio. Nu is er een congrescentrum en drie musea in gevestigd. Met zijn torens en doorgangen naar een prachtige binnenplaats beheerst het de ruimte. Er tegenover ligt een winkelgalerij met arcaden die even lang als het palazzo is. Aan de korte kant wordt het plein afgesloten door een prachtige basilica, de kathedraal dell’Assunta, een roze suikertaart met een brede voorgevel die je ook in Zuid Amerika veel ziet. Helaas staat de kathedraal geheel in de steigers.

De VVV vertelde dat Carpi bij de laatste aardbeving veel schade heeft opgelopen. Een van de grootste museums is dicht. Aan een deel van het palazzo Pio wordt gerestaureerd en de kathedraal dus ook. Later blijkt dat ook in Ferrara nogal wat schade aan gebouwen is aangebracht. Gelukkig is het oudste gebouw, de kerk  van de heilige Maria in Castello, bijgenaamd La Sagra en de bijbehorende campanila, gespaard. Ze liggen achter het paleis aan weer een beeldschoon pleintje. De kerk is in aanleg van 742, Longobardisch en later Romaans verbouwd.

De eigenlijke reden waarom ik Carpi aandeed was het museum of eigenlijk een Monument voor de Gedeporteerden op grond van ras en politieke overtuiging. Carpi blijk het Westerbork van Italië te zijn geweest. Zes kilometer buiten Carpi ligt Fossoli waar een concentratiekamp in de Tweede Wereldoorlog was gevestigd. Een doorgangskamp zoals bij ons in Drente. De barakken zijn hier wel bewaard gebleven: er hebben 3000 vooral joden opgesloten gezeten voordat zij naar Duitse vernietigingskampen werden doorgestuurd met treinwagons. Het Monument in het palazzo Pio is vooral met veel symboliek een herdenkingsplek geworden. De beheerder vertelde dat in heel Italië ongeveer 18000 joden zijn weggevoerd. En veel later dan bij ons. Hier begonnen de razzia’s pas eind 1943.

Het plein laat zich niet zo fotograferen als de vorige maal omdat de kerk achter steigers schuilgaat, maar de mannen waren er wel. Een vrij grote groep oudere heren die op het plein omhing alsof er een grote verbouwing was te zien. Zoals bij ons bij de aanleg van het Zaailand. Ze waren er de vorige keer ook al maar toen op hun zondags.

In de middag ben ik doorgereisd naar Ferrara en zit aan het eind van de middag op een mooi terras met een koud biertje want het is hier heerlijk weer: de hele dag zon, een graad of twintig. Houwen zo.